Teknolojinin insan yaşamına girişiyle birlikte arama motorlarında geçirilen sürede artışlar kaçınılmazdır. İnternet bağlantısıyla birlikte aradığınız içerik, ürün ve hizmete dair bilgi parçalarını içeren belirli metin dosyaları bulunur. Bu dosyalar çerezlerdir. İnternete bağlıyken ziyaret ettiğiniz siteler sizin çevrim içi deneyimlerinize dair bazı bilgilerini çerezler vasıtasıyla kayıt altına alır. Böylece aramalarınıza yönelik site tercihleriniz site tarafından hatırlanır. Sitelerin kayıt altında aldığı tercihlerinizle birlikte online olarak yaptığınız deneyimler kolay hale gelebilir. Ayrıca çerezlerle site, size özgü içerikler sunabilir.
Çerez türleri, kalıcı ve geçici çerezler olarak ikiye ayrılır. Kalıcı çerezler, diğer bir tanımla persistent çerezlerdir. Bu çerez türü, sizin herhangi bir siteyi ilk ziyaret edişinizde oluşturulan küçük bilgi parçacıklarının yer aldığı metin dosyalarıdır. Kalıcı çerezler kayıt altına alınabilir. Kalıcı çerezleri temizlemediğiniz sürece cihazınızda yer kalır. Böylece sitedeki oturumunuzdan sonraki süreçte dahi tarayıcınız tarafından kalıcı çerezler saklanır. Ayrıca kalıcı çerezler siteyi her ziyaretinizde tekrar etkinleşir.
Geçici çerezler ise, belirli bir süre boyunca aktif kalan çerez türleridir. Diğer bir tanımla session (oturum) çerezleri olarak bilinir. Bu çerezler tarayıcınızın oturum süresi boyunca tarayıcınızda saklı kalır. Tarayıcıdaki oturum süreniz ise belirli bir süreyi içerebilir. İnternet tarayıcınızın penceresini açmanızla birlikte tarayıcınızdaki oturumunuzda başlar ve pencereyi kapattığınız ana dek sürer. Tarayıcınızın penceresini kapatmanızla birlikte geçici çerezler silinir.
Çerez türleri, birinci taraf ve üçüncü taraf çerezler olarak farklı bir şekilde değerlendirilebilir. Birinci taraf çerezler, ziyaret ettiğiniz site tarafından oluşturulan çerez türleri iken, üçüncü taraf çerezler ise diğer siteler tarafından oluşturulan çerez türleridir. Sitede göz attığınız alana göre kayıt altına alınan çerezler birinci taraf çerezlerdir. Göz attığınız site dışındaki etki alanından gelen küçük metin dosyaları ise üçüncü taraf çerezlerdir. Ziyaret ettiğiniz sitedeki herhangi bir reklama tıkladığınızda reklam veren siteye yönlendirilirsiniz. Bu noktada üçüncü taraf çerez cihazınıza kaydedilir. Diğer siteler ziyaret ettiğiniz sitenin iş ortakları, siteye hizmet sağlayan kurumlar veya üçüncü kişiler olabilir. Bu kişi veya kişilere ait olan ve onlar tarafından yönetilen çerezler üçüncü taraf çerezlerdir.
Çerez Nedir?
Çerez, internette gezinti yaptığınız takdirde çevrimiçi gezintinize dair belirli bilgilerin cihazınıza kaydedildiği küçük dosyalara denir. Herhangi bir internet ağına bağlandığınızda cihazınızı tanımlamaya yarayan küçük metin dosyaları çerezlerdir. Sunucuya bağlanmanızla birlikte sunucu bir veri oluşturur. Oluşan veriler her bilgi, oturum ve cihaz için farklı kimliklerde tanımlanmaktadır. Tarayıcınızda veya bağlantı kurduğunuz ağ sunucusunda yer alan çerezlerin değişmesiyle sunucu oluşan kimliği tarar. Daha sonra taranan kimlikten kullanıcıya hangi bilgilerin sağlanması gerektiğini belirler. Dolayısıyla kullanıcının çevrimiçi bağlantısını iyileştirmek adına toplanan ve kaydedilen bilgiler çerezlerdir ve çerezler kullanıcıların tarayıcıda geçirdiği süreyi verimli hale getirebilir. Çerezler, tarayıcının işleyişinde gerekli ögelerdir ve çeşitli hizmetleri sağlar. Ayrıca sitelerin kullanabilirliğine çerezlerin katkısı olur. Genel olarak bakıldığında çerezler, çevrimiçi gezintileri verimli hale getirerek kullanıcı deneyimini iyileştirmeye yarar.
Çerez Kategorileri Nelerdir?
Çerezler farklı görevlere göre kategorize edilir. Bunlar ‘tamamen gerekli olan’, ‘performans’, ‘kişileştirme’ ve ‘reklam’ çerezleri olarak dört farklı kategoriden oluşur. Tamamen gerekli olan çerezler, internet tarayıcısında ziyaret ettiğiniz sitelerin işlevselliğini etkiler. Bu çerez türünün kapatılması halinde sitenin bazı özellikleri çalışmaz. Bunlar tercih ayarlama ve oturum açma gibi sitede yapabileceğiniz eylemlere bağlı olarak şekillenir.
Performans çerezleri, ziyaret ettiğiniz sitelerin performansını artırmaya yönelik analizleri toplayan çerezlerdir. Bu veriler sitenin popülaritesi, kullanıcıların site içindeki gezintilerine ilişkin bilgiler ve kullanıcıların belirli özellikleri ne sıklıkla kullanıldığını sunan değerlendirmeleri içerir. Daha sonra bu veriler bir araya toplanarak site sahipleri tarafından incelenir. Genel olarak performans çerezleri, sitelerin verimini artırmaya yönelik analizleri içerir.
Kişileştirme çerezleri, aramanızla alakalı sonuçları ve önerileri özelleştirerek kişileştiren, sitedeki çerezlerin pazarlamada etkisini ölçmek için site tarafından cihazınıza kaydedilen çerezlerdir.
Reklam çerezleri, sitenin size sunacağı hizmet ve etkinlikleri tanıtmak için kendisine ait olmayan bir başka sitede reklam verebilmesi için kullanılır. Reklam çerezleri size göre kişiselleştirilmiş olabilir. Ayrıca aynı reklamlarla tekrar karşılaşmanızı engellemeye yardımcı olur. İlgi alanınıza yönelik özelleştirmeler reklam çerezleridir. Ayrıca yalnızca sizin haberdar olacağınız şekilde ilgi alanlarınıza yönelik olabilir.
Çerez Politikası Nedir?
Çerez politikası, internet bağlantısıyla tarayıcınızdan giriş yapacağınız sitelerde çevrimiçi ziyaretlere dair kaydedilen küçük ebatlı metin dosyalarının kullanımına dair bir metindir. Bu politika akıllı telefon, tablet, bilgisayar ve çeşitli akıllı cihazlar ile internet tarayıcısına erişmeniz halinde önemli hale gelmektedir. Çerez politikasının genel kapsamında herhangi bir web sitesinde gezinti yaptığınız takdirde siteye giriş yaptığınız her türlü cihaza dair verilerin kaydedildiği, depolandığı verilerin nasıl çalıştığı ve hangi şartlarda kullanıldığı belirtilir. Çerez politikası, bir tür bilgilendirici metindir.
Web siteleri ziyaret edildiğinde çeşitli çerez türlerine rastlanır. İnternette bir dizi örneğine rastlayabileceğiniz bu çerezlerin etkin hale gelebilmesi için site ziyaretçilerinin açık rızalarının alınması gerekir. Bu açık rızalar siteler için bir zorunluluktur. Site ziyaretçilerinin açık rızayı reddetme hakkı bulunmaktadır. Ancak ziyaretçinin çerezleri reddetmesi, siteden yeterli verimi almasını engelleyebilir. Bu durum ziyaretçinin inisiyatifine çerez politikası doğrultusunda bırakılır.
Çerez Yönetimi Neden Gereklidir?
Çerez yönetimi, web geliştiricileri için önemlidir. Sitelerin geliştirilebilmesi ziyaretçilerin talebine göre değişiklik gösterebilir. Bu yüzden site geliştiricileri sitenin ziyaretçilerine göre kişiselleştirilmiş imkanlar sunmak ister. Bunu da çerezler ile yapabilir. Ancak çerezler kritik bir öneme sahiptir. Site ziyaretçilerinin siteye girişi, sitede yaptığı eylemler ve diğer bilgilere dair kayıtlar çerezler ile sağlanır. Ayrıca çerezler hiçbir şekilde siteyi ziyaret edenlerin cihazlarını etkilemez. Bunun yanı sıra üçüncü taraf tanımlama bilgileri, kullanıcıların çeşitli sitelerdeki gezintilerini tanımlamak ve değerlendirmek için belirli sınırlar dahilinde paylaşım için kullanılabilir. Bu hususta çerez yönetimi önemli bir konu haline gelir. Çerezler, kullanıcıların belirli bilgilerinin yer aldığı ve depolandığı kişisel verilerini içerebilir. Bu yüzden siteler çerez yönetiminden faydalanabilir. Kullanıcılardan hangi tür çerezlerin kaydedildiği ve bu çerezlerin hangi amaçla kullanıldığı hakkında bilgilendirmeler çerez yönetiminin kapsamındadır. Keyifli ve kişiselleştirilmiş bir çevrimiçi web sitesi ziyaretinin güvenilir hale gelebilmesi için çerez yönetimi önemlidir.
